طراح تعامل و طراحی تعاملی سایت

طراح تعامل (interaction designer) عبارتی است که این روزها در فضای طراحی بسیار به کار برده می شود. اما طراحی تعاملی سایت واقعا چیست؟ چه چیزی یک فرد را تبدیل به یک طراح سایت تعاملی می کند؟ در این مقاله به این دو سوال مهم پاسخ خواهیم داد.

طراحی تعاملی (interactive design) چیست؟

طراحی تعاملی فرآیندی است که در آن طراح به ایجاد رابط وب جذاب با استفاده از منطق و تمرکز بر رفتار و اعمال کاربر می پردازد. این نوع طراحی از تکنولوژی و اصول برقراری ارتباط درست با مخاطب برای ایجاد یک تجربه ی کاربری (UX) خوب استفاده می کند. باب بکسلی در مقاله “معرفی طراحی تعاملی” که در سال ۲۰۰۲ منتشر شد، مبحث طراحی تعاملی را به ۵ زمینه ی کلی تقسیم کرد:

• ارتباط انسان/ماشین که همان ارتباطی است که بین دستگاه و کاربر برقرار می شود.
• کنش/واکنش که به چگونگی ایجاد تعامل ها می پردازد.
• وضعیت که به ما اطمینان می دهد کاربر از آنچه که در نرم افزار اتفاق می افتد و چرایی آن، آگاه است.
• جریان کار که به ما اطمینان می دهد که کاربران می دانند با استفاده از یک ابزار یا نرم افزار چه اتفاقی می افتد.
• سوء عمل که ایرادات ناگزیر را در نظر می گیرد.

همچنین مسائلی را نیز باید طراح هنگام طراحی تعاملی در نظر بگیرد تا ارتباط مناسبی با کاربران برقرار کند. یکی از معتبرترین منابع طراحی تجربه کاربری، چند سوال و پاسخ آن ها را برای تشخیص طراحی تعاملی مناسب پیشنهاد می دهد.

1. کاربر با استفاده از ماوس، انگشت یا قلم چگونه می تواند با رابط ارتباط برقرار کند و چه کارهایی می تواند انجام دهد؟
2. کاربر برای برقراری تعامل با رابط می تواند چه دستورهایی بدهد؟
3. آیا ظاهر رابط به کاربر سرنخی درباره طرز کار آن می دهد؟
4. پیش از اینکه کاربر عملی را انجام دهد، چه اطلاعاتی را در اختیار او قرار می دهید؟
5. برای جلوگیری از اشتباه آیا محدودیت یا قیدی تعریف شده است؟
6. آیا اخطارهای خطا راهی را برای تصحیح در پیش پای کاربر قرار می دهد؟
7. آیا از لبه ها و گوشه ها به طور هدفمند برای قرار دادن المان های تعاملی استفاده کرده اید؟
8. وقتی کاربر یک عملی را انجام می دهد و به پایان می رساند چه بازخوردی می گیرد؟
9. زمان بین انجام عمل توسط کاربر و مشاهده ی پاسخ چقدر است؟
10. آیا المان های رابط دارای سایز و اندازه ی مناسبی هستند؟
11. آیا از استانداردها پیروی می کنید؟
12. آیا از فرمت های آشنا و معروف استفاده کرده اید؟

نقش یک طراح تعامل در طراحی خوب سایت

اگر خود را در حال پرسیدن سوال های بالا یا فکر کردن به آن ها دیده اید، شما یک طراح تعاملی هستید. طراح تعاملی فردی از اعضای تیم: طراحی، توسعه، خلاقیت یا بازاریابی است که در تدوین استراتژی طراحی، شناسایی تعامل های کلیدی محصول، ایجاد نمونه برای آزمایش، به روز بودن و جلو رفتن با روند روز دنیا برای اثرگذاری بیشتر بر کاربر کمک می کند. این وظایف ممکن است کمی پیچیده و شامل مفاهیم مختلف به نظر برسد. برای ساده تر کردن کار، اکثر شرکت ها یک طراح تعاملی سایت استخدام می کنند تا مطمئن شوند کاربران به خوبی با وب سایت‌شان ارتباط برقرار می کنند.

راه هایی که از طریق آن افراد وارد حوزه طراحی تعاملی سایت شده اند متفاوت است. برخی از موسسات رسمی طراحی، به آموزش طراحی وب سایت تعاملی می پردازند و عده ای از طریق این موسسات وارد حوزه طراحی تعاملی سایت شده اند. برخی نیز بر اثر اتفاق و یا بر اثر تجربه وارد این حوزه شده اند. با این وجود طراحان سایت تعاملی دارای صفات مشترکی نیز هستند. برخی از صفات مشترک طراحان تعامل، اشتیاق آن ها به دانستن اینکه چیزها چگونه کار می کنند، نترسیدن از سوال پرسیدن و قابلیت بصری کردن و بازی کردن با مفاهیم و المان ها با شیوه های جدید است.

مفاهیم و اصول طراحی سایت تعاملی

• چه چیزی باعث تمایز طراحی تعاملی با خود طراحی می شود؟
• چه چیزی طراحی تعاملی را به جلو می برد؟

این سوالات کمی مبهم به نظر می رسند. درباره ی طراحی تعاملی زیاد صحبت می شود و این به دلیل ارزش طراحی تعاملی است. حقیقت این است که طراحی تعاملی بخشی از یک طراحی خوب در طراحی و توسعه زمینه های دیجیتال، وب و اپلیکیشن است. در مقاله ی معتبری که در سال ۲۰۰۹ توسط UX Booth منتشر شد، به مفاهیمی که در پیش بردن طراحی تعاملی سایت نقش داشته اند اشاره شد:

• طراحی تعاملی هدف محور: سایت یا تعامل شما با آن به چه دلیل ایجاد شده است؟ هدف آن چیست؟ این هدف را دریابید و مطمئن شوید که نرم افزار شما به خوبی در راستای این هدف کار می کند.
• رابط نامرئی: شما نمی توانید بهترین رابط را ببینید! بهترین رابط اصلا وجود ندارد، و زمان بارگذاری و پاسخ دهی آن به قدری کوتاه است که اصلا نمی توان آن را دید. یک رابط خوب کاربر را به فکر کردن وا نمی دارد و باعث سردرگمی و کلافه شدن او نمی شود.
• قابلیت استفاده آسان: رابط هایی که فهم وضعیت سیستم مورد نظر و استفاده از آن را آسان می کنند، رابط های کاربری بهتری هستند.
• کارایی خوب: بهترین طراحی ها (چه تعاملی چه صنعتی) به گونه ای هستند که خودشان با کاربر ارتباط برقرار می کنند و فرم تابعی از عملکرد است.
• آموزش پذیری: اجزای آشنا بخش عمده ای از یک رابط کاربری را تشکیل می دهند. طراحان تعاملی خوب در مواجهه با چالش های مشابه از تجارب قبلی خود بهره می برند. آن ها از مجموعه ای از الگوها برای حل چالش های پیش روی خود استفاده می کنند.

آیا نمونه ای از سایت های ایرانی که طراحی تعاملی خوبی دارند در ذهن دارید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.