به دومین مقاله از سری آموزش سئو مقدماتی خوش آمدید. در این بخش نگاهی دقیقتر به موتورهای جستجو و عملکردها آن در سطح وب خواهیم داشت. دانستن اینکه کاربران چطور از موتور جستجو استفاده میکنند و موتورهای جستجو چطور صفحات وب را رتبه بندی میکنند میتواند مهمترین معیار ما برای شناخت تکنیک های سئو و بهینه سازی سایت باشد.

موتورهای جستجو چگونه کار می کنند؟

موتورهای جستجو برای تحلیل محتوای وب و سرویس دهی مناسب به کاربران خود سه وظیفه اصلی دارند که عبارتند از :

• Crawling  – خزش در محتوای سایت ها
• Indexing – تهیه یک نسخه و تحلیل محتوای آن
• Results – نمایش نتایج مناسب براساس محتوای ایندکس شده

در ادامه هریک از این مراحل را با هم بررسی خواهیم کرد.

Crawling چیست؟

گوگل برای دسترسی به محتوای سایت ربات های نرم افزاری طراحی کرده است که آنها همانند یک کاربر وارد سایت شما شده و با خزش (crawl) در آن تلاش میکنند محتوای صفحه را دریافت کنند. در این فرآیند همه ی بخش ها شامل محتوا، عنوان، تصاویر، لینک و هرچیزی که دسترسی به آن برای ربات گوگل ممکن باشد بررسی خواهد شد.

ربات ها هنگام بررسی یک صفحه احتمالا با لینک به صفحات دیگر مواجه میشوند، اگر این لینک نوفالو نشده باشد ربات وارد آن صفحه نیز شده و به همین شکل مسیر خود را در وب ادامه میدهد. یکی از دلایل اهمیت بالای بک لینک در سئو نیز همین رفتار ربات ها برای شناسایی و ایندکس صفحات جدید است. ربات های گوگل معمولا در بازه های زمانی مختلف (متغیر برای هر صفحه) دوباره به همان صفحات رجوع کرده و تغییرات آن را بررسی میکنند.

ربات های گوگل از پروتکل های مشخصی برای بررسی صفحات وب استفاده میکنند و اگر دوست داشته باشید صفحه ای از سایت شما توسط گوگل بررسی نشده و در نتایج گوگل نمایش داده نشود میتوانید از طریق فایل robots.txt این کار را انجام دهید. برای اطلاعات بیشتر میتوانید به مقاله آموزش استفاده از Robots.txt مراجعه نمایید.

Index گوگل چیست؟

زمانی که بررسی یک صفحه توسط ربات تمام شد فرآیند ایندکس کردن آغاز میشود. تصور کنید که وب یک کتابخانه بسیار بزرگ است و گوگل تلاش میکند یک فهرست کامل از کتاب های موجود، موضوع هرکدام و محتویات آنها تهیه کند. زمان ایندکس شدن یک صفحه توسط گوگل همیشه به یک اندازه نیست و فاکتورهای مختلفی بر آن تاثیرگذار است. پیشنهاد میکنیم مقاله ۹ روش افزایش سرعت ایندکس را نیز مطالعه نمایید.

هر بار که ربات گوگل به صفحه شما مراجعه کند اگر متوجه تغییراتی در آن صفحه؛ شامل تغییر محتوا یا اضافه شدن محتوا شود مجدد فرآیند ایندکس کردن گوگل برای آن صفحه انجام میشود.

تا زمانیکه یک صفحه توسط گوگل ایندکس نشود هرگز در نتایج جستجو نمایش داده نمیشود. پس اولین قدم برای قرار گرفتن در نتایج جستجو مطمئن شدن از ایندکس صفحات است.

تهیه لیست نتایج جستجو برای کاربر

نتایج جستجو هم برای کاربران و هم برای صاحبان وبسایت اهمیت زیادی دارد. زمانیکه بعنوان یک کاربر عبارت مورد نظر خود را در گوگل جستجو میکنید، گوگل از میان صفحاتی که پیش از آن ایندکس کرده است نتایج مرتبط با جستجوی شما را پیشنهاد میدهد. این فرآیند بسیار پیچیده است زیرا از میان صدها میلیون وبسایت و شاید میلیاردها صفحه موجود در وب باید نتایج مورد نظر شما را شناسایی کرده و نمایش دهد.

برای اینکار الگوریتم های متنوعی نوشته شده است و گوگل همواره در حال ارتقا و بهینه کردن این الگوریتم هاست. هرگز فرآیند بررسی صفحات و رتبه بندی توسط گوگل اعلام نشده و نخواهد شد ولی براساس مشاهدات وبمستران و آموزش هایی که توسط خود گوگل منتشر میشود چندین فاکتور تاثیرگذار براین رتبه بندی شناسایی شده اند. گوگل اعلام کرده که برای رتبه بندی صفحات بیش از ۲۰۰ فاکتور را در نظر میگیرد.

معرفی هریک از این فاکتورها و بررسی میزان تاثیر آنها در سایر مقالات آموزش سئو وبسیما انجام شده است و از حوصله این مقاله خارج است ولی در اینجا به تعدادی از مهمترین فاکتورهای مورد نظر گوگل اشاره میکنیم:

• میزان به روزرسانی سایت و نرخ تولید محتوا
• حجم صفحات سایت و سرعت بارگذاری
• میزان اعتبار و ارتباط موضوعی بک لینک های سایت
• حجم محتوای صفحه و ارتباط موضوعی محتوای همه صفحات سایت
• نحوه استفاده از کلمات کلیدی در متن، عنوان، تصاویر و لینک ها
• نوع نگراش محتوا و غلط های املایی
• ساختار لینک سازی داخلی سایت
• طراحی ریسپانسیو سایت و نمایش صحیح در موبایل و تبلت
• اعتبار دامنه
• فعالیت در شبکه های اجتماعی
• رفتار کاربران، ارسال دیدگاه و امتیازدهی در صفحه
• تجربه کاربری و میزان رضایت کاربران (User Experience)
• ضریب خروج (Bounce rate) از سایت و نرخ کلیک در نتایج گوگل (CTR)

همانطور که در مقاله پیشین صحبت کردیم میتوان فاکتورهای تاثیر گذار در سئو را به دو دسته اصلی سئو داخلی و بیرونی یا همان On-page و Off-page تقسیم نمود. که هر یک از این دو بخش در مقالات آینده به صورت کامل بررسی خواهند شد.

تاثیر رفتار کاربران بر نتایج جستجو

اولین نکته ای که باید در سئو بیاموزیم آن است که همزمان به کاربر و سئو اهمیت دهیم و تعادل درستی میان این دو برقرار کنیم. شما تمام تمرکز و انرژی خود را بر روی موفقیت در سئو قرار میدهید ولی کاربرانی که وارد سایت شما میشوند از صفحه ای که مشاهده میکنند رضایت نخواهند داشت. رفتار کاربران در این شرایط میتواند بر سئو شما تاثیر منفی داشته و شما جایگاه خود را به مرور زمان از دست بدهید. اطلاعات بیشتر در این زمینه را میتوانید در مقاله تاثیر رفتار کاربران بر سئو مطالعه نمایید.

تصور کنید که کاربران به دنبال دستور پخت پیتزا باشد و این عبارت را در گوگل جستجو کند، گوگل سایت شما در نتایج خود نمایش داده و کاربر هم شما را انتخاب میکند. ولی بعد از ورود به سایت شما به هردلیل (مثلا نبود محتوای مناسب، سرعت پایین صفحه، طراحی نامناسب، فونت بد، عدم نمایش صحیح در موبایل) به سرعت از آن خارج شده و دوباره به نتایج جستجو باز میگردد. این رفتار کاربر توسط گوگل قابل درک بوده و به او نشان میدهد که کاربر از سایت شما راضی نبوده است.

عدم رضایت کاربران از یک صفحه اگر چندین بار تکرار شود میتواند موجب از دست رفتن جایگاه شما در نتایج گوگل شود. نقطه مقابل این داستان زمانی است که کاربر شما را در رتبه های پایین تر پیدا میکند و به سایت شما وارد میشود اما از محتوای آن رضایت کافی داشته و دیگر این عبارت را در گوگل جستجو نمیکند. حتی ممکن است کاربر با اشتراک گذاری محتوای شما یا ارسال دیدگاه سطح بالاتری از میزان رضایت خود را به شما و گوگل نمایش دهد. در این شرایط شما به سرعت رشد کرده و جایگاه بهتری در نتایج گوگل کسب میکنید.

مسیر حرکت کاربران در نتایج جستجو و سایت ها میتواند متنوع باشد ولی رایج ترین روش ممکن به شرح زیر است:

1. کاربر ابتدا برای دریافت اطلاعات، محصول و یا پاسخ یک پرسش به گوگل مراجعه میکند
2. عبارت مورد نظر خود را در گوگل جستجو میکند
3. اولین نتایج ارایه شده توسط گوگل را مشاهده و بررسی میکند.
4. یک یا چند گزینه در لیست را انتخاب میکند.
5. محتوای صفحات بازشده را بررسی کرده و به دنبال پاسخ خود میگردد.
6. در صورت عدم دریافت پاسخ به گوگل بازگشته و نتایج بعدی را بررسی میکند یا عبارت دیگری را جستجو میکند.

این فرآیند به صورت یک چرخه اتفاق می افتد تا کاربر به پاسخ مورد نظر خود برسد. این رفتار به صورت کامل توسط گوگل رصد شده و در این میان برخی سایت ها با بهبود جایگاه و برخی با افت جایگاه مواجه میشوند.

هرکدام از موتورهای جستجو چه سهمی از بازار دارند؟

در نمودارهای زیر میتوانید میزان استفاده کاربران از هر موتور جستجو  را مشاهده کنید. نمودار اول سهم موتورهای جستجو از کاربران دسکتاپ و نمودار دوم سهم آنها از کاربرانی که با موبایل و تبلت جستجو کرده اند را نمایش میدهد. طی سالهای اخیر معمولا گوگل ۷۱ درصد از دسکتاپ و ۹۵ درصد از موبایل را به خود اختصاص داده است که درصد بسیار بالایی است. دلیل بالاتر بودن این عدد در موبایل استفاده گوشی های هوشمند از سیستم عامل اندروید است که در این سیستم عامل گوگل به عنوان موتور جستجوی پیش فرض تعریف شده است.

بررسی نمودار و توجه به سایت ها نشان میدهد که درصد کاربران گوگل در ایران احتمالا بیشتر از متوسط جهانی است زیرا کاربران ایرانی از بایدو یا بینگ بسیار کمتر استفاده میکنند. با در نظر گرفتن همه این موارد تمرکز ما در سئو باید بر روی فاکتورهای گوگل باشد و تا حد امکان کاربران این موتور جستجو را به سایت خود جذب کنیم.

صفحه اول در مقایسه با رتبه اول

بودن در صفحه اول نتایج گوگل خوب است و بودن در میان سه نتیجه اول خیلی خوب است ولی در واقع تنها یک برنده واقعی وجود دارد؛ رتبه اول گوگل. جایی که شما میتوانید ۳۰ تا ۵۰ درصد از کاربران را به خود جذب کنید. محتوای وبسایت ها به صورت مداوم در حال تغییر است و این تغییرات موجب تغییر جایگاه آنها در نتایج گوگل خواهد شد. در نتیجه رسیدن به رتبه یک گوگل تنها شروع یک رقابت بزرگتر برای حفظ این جایگاه است.

در نمودار زیر میتوانید تاثیر رتبه های بالاتر در جذب کاربر را به خوبی مشاهده کنید. هرچقدر توانایی گوگل در بررسی صفحات و پیشنهاد نتایج مرتبط افزایش یابد درصد کلیک بر روی نتایج پایین تر نیز کاهش خواهد یافت و ارزش رتبه یک گوگل هر روز بیشتر از قبل خواهد شد. میزان کاربرانی که رتبه اول از گوگل جذب میکند تقریبا برابر با مجموع کاربران رتبه های ۲ و۳  است. یعنی اگر شما نفر اول گوگل باشید مانند آن است که همزمان رتبه های ۲ و ۳ در نتایج گوگل را داشته باشید.

تا اینجا با موتورهای جستجو و عملکرد آنها به خوبی آشنا شدیم. در مقاله بعدی تلاش میکنیم مهمترین فاکتورها در سئوی داخلی را به شما آموزش دهیم.